top of page
JAK BYŁO - JAK JEST

JAK BYŁO - JAK JEST

Stare fotografie mają w sobie magię — ukazują, jak zmienia się świat wokół nas. Zainspirowany ich urokiem, postanowiłem zestawić dawne obrazy z dzisiejszym wizerunkiem miasta. Tak właśnie, w telegraficznym skrócie, narodził się pomysł na porównania fotograficzne. Wykonałem wiele zdjęć, dzięki którym powstało mnóstwo interesujących zestawień. Na tej stronie dzielę się z Wami efektami mojej pracy — kadrami, które przenoszą nas w czasie. Zapraszam na wyjątkową podróż przez historię miasta.

STARY RYNEK

STARY RYNEK

Bardzo podoba mi się ten stary kadr z 1900 roku. To bardzo ciekawe ujęcie Starego Rynku, po prawej stronie starej fotografii widoczny dom bractwa św. Jerzego, tworzący narożnik z ul. Kowalską. Często zastanawiałem się, jak te stare zdjęcia były wykonywane i zawsze dochodziłem do tego samego wniosku. Robili je ówcześni fachowcy sztuki fotograficznej i dzięki nim mamy dzisiaj wspaniałe obrazy z tamtych lat.

DWORZEC KOLEJOWY

DWORZEC KOLEJOWY

To chyba moje ulubione archiwalne zdjęcie dworca. Budynek był budowany w latach 1845-1847. Nazywany był wschodnim (Ostbahnhof). Kadr archiwalny to 1902 r.

BRAMA TARGOWA

BRAMA TARGOWA

Dzisiejszy sprzęt fotograficzny widzi inaczej ( wielkość matryc i inna optyka ) Aby zbliżyć się efektem wzrokowym, do dawnego kadru, zastosowałem już parokrotnie pewną sztuczkę. Zdjęcie wykonałem z kilku ujęć i skleiłem je w całe zestawienie obrazu. Daje to przybliżony efekt dawnego zdjęcia, zaczyna pasować perspektywa. Jest jednak jeden minus tej techniki, zajmuje to mnóstwo czasu....

BRAMA TARGOWA

BRAMA TARGOWA

To jeden z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych zabytków Elbląga. Budowla jest symetryczna, można wiec pokazać jej odbicie, które idealnie pokaże, jak było i jak jest :)

PORÓWNAJMY BRAMĘ

PORÓWNAJMY BRAMĘ

Spójrzmy na te dwa kadry utrzymane w podobnej tonacji. Zdecydowałem się na taki zabieg, by kolor nie odciągał uwagi — dzięki temu, moim zdaniem, łatwiej skupić się na różnicach w samej bramie, a przy okazji także między epokami, które przedstawia każdy kadr. Po prawej stronie widzimy oczywiście współczesny kadr Elbląga, wykonany w 2021 roku. 🙂

PAROWIEC - Möwe

PAROWIEC - Möwe

Kadr archiwalny - 1910 rok. PAROWIEC MÖWE – czyli „Mewa” – był jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli letniego wypoczynku w przedwojennym Elblągu. Zachwycał nie tylko funkcjonalnością, ale też stylem: biały kadłub, eleganckie detale, wykończenia przypominające pływającą salonkę. Ten luksusowy, napędzany maszyną parową statek często pojawiał się na archiwalnych zdjęciach, a muszę przyznać, że na wielu z nich prezentował się naprawdę okazale.

PLAC SŁOWIAŃSKI

PLAC SŁOWIAŃSKI

Kadr archiwalny - początek XX w. Plac Słowiański (do 1945 niem. Friedrich-Wilhelms-Platz, plac Fryderyka Wilhelma, dawniej nazywany również Nowy Rynek. W 1908 na placu powstał pomnik założyciela miasta, Hermanna von Balka dłuta H. Magnussena. Z pomnika do współczesności zachował się jedynie cokół w formie studni oraz otaczające go fontanny.

STOCZNIA - F. Schichau

STOCZNIA - F. Schichau

Inaczej to dzisiaj wygląda. Dawniej fotograf zapewne szukał kadrów gdzie jest co pokazać i było to wtedy miejsce idealne. Górne foto - Elbing- Stocznia F. Schichau - rok 1900. Muszę przyznać, że wykonanie tego porównania sprawiło mi nieco problemu, ale było warto się pomęczyć :)

BASEN WYPOSAŻENIOWY

BASEN WYPOSAŻENIOWY

Dawniej przy tych elbląskich nabrzeżach wiele się działo. Stocznia Schichau doposażała w tym basenie nowo wybudowane jednostki. Kadr archiwalny: rok 1909 ( stocznia Schichau - dawna Fosa Popielna )

ELBLĄG 1945 - 2022

ELBLĄG 1945 - 2022

Te archiwalne zdjęcie wykonano na wylocie obecnej ulicy 1 Maja w plac Słowiański. Kadr jest wyjątkowy, pokazuje czas wojennej zawieruchy.10 lutego 1945 r., po ciężkich, dwutygodniowych starciach, Armia Czerwona zdobyła wówczas jeszcze niemiecki Elbląg. Miasto stało się wielkim gruzowiskiem.

1945/2022

1945/2022

Ta stara fotografia z 1945 roku jest wręcz unikatowa. Po wnikliwej analizie jest to dokładnie obszar ulicy Rycerskiej w kierunku na ul. Rzeźnicką. (obecnie brak tam skrzyżowania)

KĄPIELISKO MIEJSKIE

KĄPIELISKO MIEJSKIE

Kadr archiwalny - lata 1935-1944 . Basen rekreacyjny o powierzchni prawie 3,5 ha, został wybudowany w 1934 roku i należał do największych tego typu obiektów w Europie. Podzielono go drewnianą kładką na dwie części - dla osób kąpiących się oraz uprawiających sporty wodne.

RZEKA JAK DAWNIEJ  :)

RZEKA JAK DAWNIEJ :)

Ta stara fotografia od lat mi się bardzo podobała.To prawdopodobnie zdjęcie z 1858 r ( Taki opis spotkałem kiedyś w sieci ). Fotograf stał w jednym z okien elbląskiego spichlerza. Na fotografii widać jeszcze drewniany most Niski. Obraz utrwalony przez dawnego fotografa jest fenomenalny, aż trudno uwierzyć, że te stare ujęcie ma już tyle lat. Nie udało mi się sfotografować poprawnie perspektywy tego dawnego kadru. Może kiedyś to poprawię :)

INNA BYŁA TA KAMIENICA

INNA BYŁA TA KAMIENICA

Widok od rogu Kowalskiej na Stary Rynek. Kadr archiwalny - Lata 1930-1940

STARY RYNEK

STARY RYNEK

Kadr archiwalny - 1900r. Przy tej ulicy rozpoczęła się bogata historia Elbląga już wkrótce po jego założeniu w 1237 roku. Stary Rynek - dawna nazwa tej ulicy to Markt, czyli Rynek. Dzisiaj główna arteria w staromiejskiej zabudowie i deptak.

W PODOBNYM KLIMACIE

W PODOBNYM KLIMACIE

Stare fotografie archiwalne pozbawione są barw, do których przywykliśmy we współczesnej fotografii. W tym porównawczym zestawieniu również zdecydowałem się zrezygnować z koloru, by oba kadry oddziaływały na odbiorcę w zbliżony sposób. Na zdjęciach: ulica Mostowa – dawniej i dziś. Kadr archiwalny: Ulica Mostowa widziana ze skrzyżowania z ulicą Wodną. Fotografia prawdopodobnie pochodzi z lat 20. XX wieku.

ULICA KOWALSKA

ULICA KOWALSKA

W latach 30. XX wieku linia tramwajowa przechodziła obecną ulicą Kowalską. Kadr archiwalny doskonale to obrazuje. Stara odbitka pokazuje też idealnie lampy oświetlenia ulicznego. Kadr archiwalny - ulica Kowalska na początku lat 30-tych.

ULICA KOWALSKA

ULICA KOWALSKA

Parokrotnie już wspominałem, że lubię zestawiać stary kadr z nowym w odcieniu szarości. Widać wtedy porównanie chyba dokładniej, a może tylko ja tak mam :)

TO BYŁA PEREŁKA

TO BYŁA PEREŁKA

Kadr archiwalny - Lata 1910/1915 Fontanna Neptuna na Starym Rynku.

STARY RYNEK

STARY RYNEK

Kadr archiwalny - Stary Rynek. Pocztówka wydana przez Trenkler Co. z Lipska w 1905 roku. Ulica powstała w chwili założenia miasta, czyli w 1237 r. Od 1330 roku była nazywana po prostu Rynkiem. Gdy powstał nowy rynek, w rejonie obecnego Placu Słowiańskiego, główną ulicę Starego Miasta zaczęto nazywać Starym Rynkiem (Alte Markt) i tak już zostało do dzisiaj.

GIERMKÓW

GIERMKÓW

Kadr archiwalny - 1936r. Dawny budynek prezydium policji w Elblągu. Obecna ulica Giermków.

RYCERSKA-WIGILIJNA

RYCERSKA-WIGILIJNA

Kadr archiwalny Lata 1900-1907, Skrzyżowanie obecnej ulicy Rycerskiej i Wigilijnej. Po lewej hotel "Englisches Haus" założony w roku 1805.

PRAWIE HIROSZIMA ...

PRAWIE HIROSZIMA ...

Pokazałem już kiedyś podobne zestawienia, ale tego dokładnie chyba jeszcze nie ? Tak czy siak... przyda się taki obrazek ku przestrodze, do czego prowadzi wojna.

TAK DLA PORÓWNANIA

TAK DLA PORÓWNANIA

Małe uzupełnienie do poprzedniego zestawienia. Tym razem katedra nieco bliżej, widać więcej detali i uszkodzeń po spustoszeniu wojennym. Wyraźnie widać na starym zdjęciu, że pozostało pokrycie ostatniej kondygnacji wieży, umieszczone na konstrukcji stalowej, a wraz z nim imponujący krzyż. Te dwa połączone kadry powinny lepiej pokazać, w jakim stanie była obecna katedra w Elblągu.

GDZIE JEST RATUSZ ?

GDZIE JEST RATUSZ ?

Dawny Ratusz. Lata 1930-1934 Wystarczyły zaledwie dwa tygodnie, aby tętniący życiem Elbląg zamienił się w morze ruin. Pierwsi przybysze, którzy dotarli tutaj po przejęciu miasta przez Sowietów w lutym 1945 roku, zobaczyli zniszczone w 98 procentach historyczne centrum. Spośród setek kamienic w dobrym stanie przetrwało tylko sześć. Na archiwalnym zdjęciu dawny ratyusz i kamienice.

STARA MAPA

STARA MAPA

Mapa to lata 1919-1921 , Plan pogłębienia i uregulowania rzeki Elbląg. Obecnie okolica ulicy Mazurskiej. Na mapie na czerwono zaznaczono przekop ( skrócenie toru wodnego). Widać też jak przebiegało dawne koryto rzeki ? Oczywiście to tylko moje gdybanie i mogę się mylić, bo żadnych informacji w formie pisemnej nie znalazłem.

Z SAMOLOTU

Z SAMOLOTU

Trudno wykonać takie porównanie idealnie. Kadr archiwalny - Widok z samolotu na północny kraniec Wyspy Spichrzów.Na wysokości dawnej odlewni Eduarda Tiessena stoi zacumowany prom kolejowy "Schwerin" (106,8 m długości, 18,5 m szerokości i 4,4 m zanurzenia), zwodowany w Elblągu 15 kwietnia 1926 r. Zdjęcie musiano zrobić tego samego roku podczas końcowych prac wyposażeniowych,

OBECNA RYCERSKA

OBECNA RYCERSKA

Dawny przebudowany Hotel de Berlin, siedziba Miejskiej Kasy Oszczędności (Städtische Sparkasse zu Elbing). Skrajnie po prawej widać narożnik budynku poczty. Kadr archiwalny lata 1929-1935

STARA GIEŁDA

STARA GIEŁDA

Kadr archiwalny - Lata 1940-1944 , Stara Giełda z mostem Wysokim i spichlerzami. Na starej fotografii widać doskonale wielkość spichlerzy. Były ogromne.

NABRZEŻE ZACHODNIE

NABRZEŻE ZACHODNIE

Kiedyś zastanawiałem się gdzie cumowały te łajby :) Obecnie budynek Specjal Pubu pozwala dokładnie zlokalizować miejsce. Kadr archiwalny to lata 1940-1944

MOSTY DWA

MOSTY DWA

Do wykonania tego zestawienia porównawczego skłoniła mnie ta niesamowita, stara fotografia. Na pierwszy rzut oka — stare zdjęcie i tyle, ale moją uwagę zwróciły dwa mosty. Powiększając ten archiwalny i bardzo stary kadr, widać doskonale, że konstrukcje mostów są jeszcze drewniane. To detal, który dziś trudno sobie wyobrazić w miejskim krajobrazie. Dodatkowo, ten stary kadr zawiera jeszcze sporo ciekawych detali, które przykuły moją uwagę 🙂

DRZEWO - POCZTA I CZAS

DRZEWO - POCZTA I CZAS

Kadr archiwalny - 1899 r. W miejscu gdzie dzisiaj stoi kompleks budynków Rejonowego Urzędu Poczty, stała niegdyś okazała kamienica, której właścicielem był dyrektor miejscowego banku. Nocował w niej kiedyś sam Napoleon Bonaparte. Budynek Poczty Polskiej, a właściwie kompleks budynków obecnego Rejonowego Urzędu Poczty Polskiej przy pl. Słowiańskim w 1994 roku został wpisany do rejestru zabytków. Zbudowany został w 1887 roku; data ta widnieje na budynku od strony ul. Garbary.

MOGĘ SIĘ MYLIĆ.

MOGĘ SIĘ MYLIĆ.

Dzisiejsza ulica 1 Maja wygląda już zupełnie inaczej. Trudno znaleźć wspólne detale architektury, ten archiwalny kadr wykonany został w 1907 roku, to kawał czasu.

KRÓLEWIECKA

KRÓLEWIECKA

Patrząc na monumentalne, zbudowane z cegły budynki przy ulicy Królewieckiej ( lewa strona zdjęć ) Warto odnotować fakt, że wcześniej mieściła się w nich największa w owych czasach fabryka cygar w Europie, znana powszechnie pod skrótem Loeser & Wolff (Loeser & Wolff, Zigarren- und Tabakfabriken). Na przełomie XIX i XX wieku zakłady „Loeser&Wolff” w Elblągu zatrudniały ponad 3 tys. osób. Produkowano w nich rocznie około stu milionów cygar.

BRAKUJE KAMIENIC.

BRAKUJE KAMIENIC.

Kamienice nad rzeką tworzyły klimat, powinny być tam odbudowane w pierwszej kolejności. To oczywiście tylko moje zdanie. Kadr archiwalny to dawny targ rybny (Fischmarkt) dzisiejszy bulwar Zygmunta Augusta.

STARY RYNEK

STARY RYNEK

Śpiewająca Studnia - Fontanna Neptuna. Tak była dawniej nazywana.

PAROWY HOLOWNIK OKOŃ

PAROWY HOLOWNIK OKOŃ

Dawniej cumował przy naszym nabrzeżu. Kadr archiwalny- lata 60-te. ( Jednostka zbudowana w 1921 roku w ówczesnym Königsbergu. Od 1921r. do 1923r. Elbląg był portem macierzystym tego holownika. W tamtych latach nazywał się - NEPTUN ) Dzisiaj ta perełka pływa w Gdańsku .... Brak nam tutaj takich jednostek przy nabrzeżu.

MAGIA STAREJ FOTOGRAFII

MAGIA STAREJ FOTOGRAFII

Tym razem w nieco w odmiennej formie. Takie połączenie starego z nowym daje dość ciekawe wyobrażenie tego miejsca ze starej fotografii. Budynek po lewej znamy wszyscy, widać go doskonale już z brzegów rzeki. Dok w dawnej fosie Dworu Popielnego 1909/2022

BRAMA

BRAMA

Brama wejściowa na teren dawnego klasztoru, a obecnie teren Galerii EL. Kadr archiwalny - 1910 rok.

MOST NISKI 1904/2021

MOST NISKI 1904/2021

Most Niski w swojej dawnej formie był czynny jeszcze w latach 70. XX wieku. Jako młody chłopak uwielbiałem przyglądać się, jak był ręcznie podnoszony. Dobrze, że po latach odbudowano zwodzony most — to naprawdę cieszy. Ale ja wciąż widzę tamten stary, który miał w sobie „to coś”. Kadr archiwalny wykonany został w 1904 roku.

STARA KARTA POCZTOWA

STARA KARTA POCZTOWA

Stara kolorowana pocztówka to nie tylko obraz - to fragment historii zatrzymany w barwach. Mam tu na myśli przede wszystkim kolory z tamtych lat. Zanim taka karta trafiła do druku, była starannie przygotowywana i ręcznie kolorowana. Była to dość popularna praktyka w tamtych, dziś już odległych czasach - bo przecież tamten świat również tętnił barwami. 🙂 Kadr archiwalny: parowiec Preussen

PAROWOZY

PAROWOZY

Znalazłem kiedyś w sieci stare zdjęcie elbląskich parowozów. Podpis był wyraźny, zdjęcie wykonane było w Elblągu. Postanowiłem pomęczyć temat i poszukać tego miejsca. Oto jak wygląda te miejsce dzisiaj :) Te budynki za parowozami to ulica Fabryczna.

W KOLORZE - Elbląg 1945

W KOLORZE - Elbląg 1945

Był mroźny, lutowy dzień 1945 roku. Z dawnej świetności miasta nie pozostało nic…. Ten kadr wykonany przez A. Szajcheta wielokrotnie przenosił mnie w tamte szare czasy. Pokolorowałem ujęcie tego fotografa :) Myślę, że dodanie kolorów uwypukliło kilka umykających detali tej fotografii. Widać stare wiadro przy gąsienicy, saperka na boku czołgu czy dziury po pociskach na ścianie pobliskiej kamienicy.

WIELKI PRZELEW

WIELKI PRZELEW

Ta zachowana i unikatowa stara fotografia przedstawia kamienny przelew, który oddzielał kompleks dawnego basenu miejskiego od wąwozu parku Dolinka. Niegdyś przelew był funkcjonalnie powiązany z basenem, a dzisiaj spacerując w parku , można jeszcze zobaczyć pozostałość tej dawnej budowli. Kadr archiwalny - Lata 1910-1920

METAMORFOZA

METAMORFOZA

Elbląg niegdyś miał trzy dworce kolejowe: Główny, Elbląg Miasto i Elbląg Zdrój. Na zdjęciu archiwalnym z lat 1901–1914 widoczny jest uroczy budynek dawnej stacji Elbląg Miasto — dziś teren Skweru Ofiar Sprawy Elbląskiej. Przez lata fotografia wzbudzała emocje, szczególnie w kontekście kontrowersyjnej „renowacji”. Nazwijmy to metamorfozą — choć ten budynek, mówiąc szczerze, nie miał szczęścia. 🙂

JA BYŁO ...

JA BYŁO ...

Skrzyżowanie ul. Królewieckiej z Pocztową i Robotniczą. Kadr archiwalny : Lata 1930-1935

ZNAJDŹ RÓŻNICĘ :)

ZNAJDŹ RÓŻNICĘ :)

Kadr archiwalny: 1915 r. Dawne Gimnazjum Żeńskie im. Cesarzowej Augusty Wiktorii, obecne I LO im. J. Słowackiego.

ULICA BROWARNA

ULICA BROWARNA

Sądząc po samochodzie na starej fotografii, te dwa zdjęcia dzieli przepaść czasu. Wnikliwie analizując obrazy, można jeszcze zobaczyć wiele wspólnych elementów ocalałej zabudowy.

GRUDZIEŃ 1907 / 2022

GRUDZIEŃ 1907 / 2022

Kadr archiwalny wykonany był w grudniu 1907 roku z Mostu Wysokiego. Jak widać na starej fotografii inne to były zimy i inne czasy :)

DWORZEC

DWORZEC

Budynek był budowany w latach 1845–1847. Kadr archiwalny wykonano w 1909 roku.

bottom of page